O roślinie:
Melisa lekarska jest byliną z rodziny jasnotowatych, występującą na wschodnim obszarze basenu Morza Śródziemnomorskiego, Iranu, Turkiestanu, Azji i Ameryce Północnej. Tam też do dziś spotyka się ją w stanie dzikim. W Polsce jest głównie uprawiana. Osiąga wysokość od 50 do 100 cm. Posiada silny zapach cytrynowy, jest miododajna.
Zastosowanie i działanie:
Melisa należy do czołowych ziół leczniczych, przyprawowych i herbacianych i nosi przydomek panaceum ziołowego o działaniu wielokierunkowym. Dzięki swoim właściwościom, a zwłaszcza obecności olejku lotnego, melisa ma w ziołolecznictwie szczególne zastosowanie jako środek wzmacniający, uspokajający nasz system nerwowy i obniżający próg wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego, przy bezsenności, neurastenii i wyczerpaniu nerwowym. Melisę stosuje się również w różnych dolegliwościach przewodu pokarmowego, przy niedomodze wątroby, trzustki – najczęściej pochodzenia nerwowego (skurcze jelit, dróg żółciowych, nieżyty przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, a także w nagłych zmianach podniesionego ciśnienia krwi). Melisa lekarska jest użytecznym lekarstwem wtedy, gdy nerwowość i depresja powodują szybkie bicie serca (palpitacje), kłucia serca lub nieregularne bicie serca. Herbatka z liści świeżych lub suszonych działa przeciwbólowo i uspokajająco. Właściwości przeciwwirusowe melisy lekarskiej znalazły zastosowanie w leczeniu opryszczki. Melisa lekarska jest wspaniałym lekiem dla dzieci w czasie przeziębień, grypy, kaszlu i kataru. Aromatyczna roślina służy także do przyprawiania sałatek warzywnych i owocowych.
Historia i tradycja:
W dawnych wiekach, w okresach rozkwitu kultury greckiej i romańskiej melisa była stosowana wewnętrznie i zewnętrznie w postaci wyciągów w winie lub w maści. Pliniusz i Dioscorides twierdzili, że liście melisy przyłożone na rany leczą je bez żadnych oznak stanu zapalnego. Od stuleci olejek stosowany jest jako środek uspokajający. Paracelsus (1493 – 1541) nazwał ten olejek eliksirem życia, a J.Evelyn (1620 – 1706) opisał melisę jako „królową umysłu” wzmacniającą pamięć i usuwającą smutek i melancholię. Melisa lekarska była ulubionym ziołem pszczelarzy w starożytnych czasach. Pocierali oni zgniecionymi, świeżymi liśćmi ule, aby zachęcić pszczoły do powrotu.
